Szpiegowanie dziennikarzy bez kontroli 

Telefony i mieszkania na podsłuchu, obserwatorzy na ulicy, oprogramowanie szpiegujące w smartfonach. Átlátszó wzięło udział w projekcie BIRN (Balkan Investigative Reporting Network), w ramach którego przeprowadzono wywiady z dziennikarzami z 15 krajów. Wszyscy byli inwigilowani przez służby wywiadowcze, grupy przestępcze lub prywatne firmy w ciągu ostatnich kilku dekad. 

Wywiady pokazują, w jaki sposób inwigilacja wpływała na pracę i życie prywatne dziennikarzy od czasów komunizmu do dnia dzisiejszego oraz jak próby dochodzenia sprawiedliwości za bycie nielegalnie inwigilowanym często kończyły się niepowodzeniem. Rozmowy ujawniają również, w jaki sposób szpiegowanie pracowników mediów pozostaje istotnym problemem w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej.

Cały artykuł można przeczytać na stronie Átlatszó oraz Balkan Insight, a wszystkie wywiady wideo zostały zebrane na stronie projektu. 

Ukraińscy uchodźcy wracają z Rumunii z powodu braku wsparcia

Dziennikarze śledczy Contextu odkryli, że Rumunia zablokowała dystrybucję funduszy unijnych, które za zgodą Unii Europejskiej mogły zostać przekierowane z innych projektów na pomoc ukraińskim uchodźcom. 

To posunięcie sprawiło, że wielu Ukraińców, którzy uciekli przed wojną, pozostało bez środków do życia i zostało zmuszonych do powrotu do swojego rozdartego wojną kraju.

W następstwie pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r., Komisja Europejska poinformowała Bukareszt, że może przekierować fundusze otrzymane na inne projekty UE na pomoc uchodźcom. Część z tych pieniędzy była na przykład przeznaczona na pomoc finansową mającą złagodzić skutki pandemii COVID-19. Jednak zamiast wykorzystać te pieniądze na pomoc uchodźcom, władze rumuńskie zakupiły zapasy środków do walki z COVID-19 w 2023 r., mimo że wirus był już pod kontrolą. Przeczytaj całą historię tutaj.

Polityk Konfederacji powiązany z biznesmenem o podejrzanej przeszłości

Konferencja biznesowa zorganizowana przez jednego z liderów Konfederacji, Sławomira Mentzena, który po wyborach został posłem na Sejm, była sponsorowana przez Kuchnię Vikinga. Wiceszef tej firmy został oskarżony o udział w przestępczości zorganizowanej.

Polska prokuratura oskarżyła gang o sutenerstwo, porwania i inne przestępstwa. Po publikacji materiału współpracę z Kuchnią Vikinga „do czasu wyjaśnienia wątpliwości” zawiesił klub piłkarski Wisła Kraków, którego białostocka marka była sponsorem.

O zakończeniu współpracy z Kuchnią Vikinga poinformował również w mediach społecznościowych Krzysztof Stanowski, popularny polski YouTuber i współwłaściciel kanału sportowego, w którym reklamowała się firma.

Przeczytaj oryginalny artykuł w języku polskim na Frontstory.pl lub angielską wersję na VSquare.org.

Czy duńskie dzieci są wykorzystywane w Czechach? 

Policja w Czechach zamknęła dochodzenie w sprawie kontrowersyjnego duńskiego ruchu religijnego o nazwie Faderhuset, czyli Dom Ojca, który wyniósł się z Danii prawie siedem lat temu – po tym, jak jego członkowie zostali oskarżeni przez władze o molestowanie nieletnich. 

Podczas gdy zarówno czeska policja, jak i służby socjalne stwierdziły, że nie ma dowodów na popełnienie wykroczenia, Biuro Międzynarodowej Ochrony Prawnej Dzieci nie zgodziło się z tą decyzją. 

Urząd jako pierwszy poruszył tę kwestię z władzami czeskimi i wyraził zaniepokojenie młodymi członkami społeczności, opierając się na informacjach od władz duńskich. Informacje te obejmowały wywiady z byłym członkiem ruchu religijnego, który opisał przemoc zarówno wobec dzieci, jak i dorosłych członków społeczności.

Liderzy Faderhuset – rodzina Kristiansen – posiadają kilka nieruchomości w Czechach. 

Republika Czeska jest jednym z ostatnich krajów europejskich, w których kary fizyczne wobec dzieci nie są zakazane. Przeczytaj całą historię Investigace tutaj. 

Zabójstwo Jána i Martiny: Jeden sędzia opowiedział się za skazaniem Kočnera

W środę 21 lutego 2018 r. Miroslav Marček wszedł do domu dziennikarza śledczego Jána Kuciaka i zastrzelił go. Marček, jego kierowca Tomáš Szabó i Zoltán Andruskó, który ułatwił morderstwo, odsiadują już długie wyroki.

Jednak Marian Kočner i Alena Zsuzsová, oskarżeni o zlecenie morderstw, zostali uniewinnieni w pierwszym procesie. W maju 2023 r., po ponownym procesie zarządzonym przez słowacki Sąd Najwyższy, Alena Zsuzsová została uznana za winną, ale Marian Kočner – szemrany biznesmen, który w przeszłości miał wielki wpływ na sądownictwo w Słowacji – został ponownie uniewinniony. Wyrok został zaskarżony do Sądu Najwyższego, który prawdopodobnie podejmie decyzję w tej sprawie w 2024 r. 

Jednak opinia sędziów, że morderstwo było od początku do końca zaplanowane przez Alenę Zsuzsovą, bez wiedzy Mariana Kočnera, nie była jednomyślna. Proces toczył się przed trzema sędziami. Dwóch z nich – Ružena Sabová i Rastislav Stieranka – zgodziło się, że Kočner nie wiedział o morderstwach, ale trzeci – Jozef Pikna – napisał zdanie odrębne, które wydaje się znacznie bardziej zgodne z dowodami, podsumowuje analiza ICJK. 

Pikna zgadza się ze swoimi współsędziami, że Alena Zsuzsová jest winna, ale pisze również, że „dowody przedstawione na rozprawie głównej tworzą logiczny i niezakłócony system uzupełniających się dowodów, który jako całość wyklucza możliwość jakiegokolwiek innego wniosku niż ten, że oskarżony Marian Kočner popełnił przestępstwo”. Według niego materiały te „dowodzą ponad wszelką wątpliwość, że zlecenie zabójstwa nie wyszło od Aleny Zsuzsovej, ale od Mariana Kočnera”.

Całą analizę orzeczenia ICJK w języku angielskim można przeczytać tutaj, a w języku słowackim tutaj.