Nad kościołem w Danii pieczę ma biskup Czesław Kozon – od 1995 r. zwierzchnik diecezji kopenhaskiej. W 2010 r. o biskupie zrobiło się głośno, gdy w wywiadzie dla duńskiej gazety „Kristeligt Dagblad”, bagatelizował przypadki molestowania dzieci przez duchownych w latach 80. i 90. Mówił: „To było już tak dawno, że nie ma sensu zgłaszanie tych spraw policji. Księża już nie żyją lub odeszli z Kościoła, a najważniejsze, że ofiary mają się dobrze. Nie chciały tego zgłaszać lub niektóre przypadki okazały się plotkami”.

Zanim Pawłowski wyjedzie na Zachód, w Polsce pracuje w dwóch parafiach, najdłużej w Grodkowie na Opolszczyźnie. W Danii trafia do parafii w Horsholm, a potem – już jako proboszcz – do Birkerød, na północ od Kopenhagi.

Jak czytamy w wyroku duńskiego sądu z września 2005 r., na dysku jego komputera policjanci znajdują kilkadziesiąt plików z pornografią z udziałem osób poniżej 18. roku życia.

Pawłowski się przyznaje. W zeznaniach opowiada, że treści szukał w wyszukiwarce Google i klikał w odpowiednie linki do stron pornograficznych. Za ok. 30 dolarów kupował do nich miesięczny dostęp, a wraz z nim nieograniczoną możliwość ściągania filmów i zdjęć. Na pornografię z nieletnimi wydał 1000-2000 duńskich koron – w tym czasie prawie połowę miesięcznej pensji katolickiego księdza w Danii (4500 koron).

Sąd jest łagodny – skazuje go na grzywnę (łącznie 6000 koron). Dolicza też koszty sądowe i konfiskuje komputer.

Mimo wyroku Pawłowski nadal pracuje w parafii w Birkerød. Dopiero pięć lat później, w 2010 r. zostaje przeniesiony do parafii w rodzinnych Pabianicach. Nie znamy okoliczności tej decyzji – na nasze pytania nie odpowiadają ani biskup diecezjalny w Danii, ani przełożeni Pawłowskiego z zakonu.

O jego sprawie duńskie media piszą w 2010 r., wtedy nie podając jego nazwiska. W Polsce pedofilia księży jest jeszcze tematem tabu. W Pabianicach o przestępstwie wracającego z zagranicy księdza wierni nigdy się nie dowiedzą. 

Modlitwa o dzieci

Ksiądz Pawłowski jest nadzwyczaj aktywny w sieci. Ma stronę internetową  ze „skrzynką intencji” i zakładką „duchowość”. W niej wpis o „różańcu rodziców za dzieci”: „(…) To modlitwa wspólnotowa mająca na celu otaczać ochronnym płaszczem nasze dzieci przed wieloma zagrożeniami, które niesie świat” – pisze ksiądz. – „A także przed zagrożeniami, którymi często stajemy się my sami” .

Prowadzi konta na Twitterze i Instagramie. Publikuje dziesiątki zdjęć z kościelnych uroczystości. Na wielu widać dzieci. Ksiądz fotografuje m.in. dziewczynki sypiące płatki kwiatów w procesji Bożego Ciała, maluchy w pabianickim kościele i podczas wycieczki do Warszawy. Z kadrów wynika, że towarzyszył fotografowanym dzieciom. Zdjęcia z księdzem wiszą też na stronie internetowej jego parafii. Widać na nich Pawłowskiego podczas mszy i m.in. w towarzystwie nastoletniej dziewczyny.

Ksiądz Pawłowski prowadzi spotkanie grupy odnowy w Duchu Świętym, udziela się też w Stowarzyszeniu Cudownego Medalika i czuwa nad mityngami Anonimowych Alkoholików. Działa też społecznie: w Stowarzyszeniu Rodzina Policyjna 1939.

Ściana w ścianę z plebanią, w której mieszka ks. Pawłowski, znajduje się też budynek Szkoły Podstawowej im. św. Wincenta a Paulo. Właśnie obok szkoły spotykamy księdza.

– Proszę się skontaktować z moimi przełożonymi – mówi, gdy pytamy go o wyrok. Po chwili dodaje: – Ja nie pracuję z młodzieżą.
– Na dzisiejsze spotkanie odnowy w Duchu Świętym nie przyjdzie młodzież?
– Starsze osoby, starsze. Nie rozmawiam, dziękuję.

Wcześniej kilka razy mówi, że sprawy z Danii nie może komentować. Odsyła do przełożonych, do Krakowa, gdzie główną siedzibę ma zgromadzenie misjonarzy.

Człowiek za oknem

Kwiecień 2016 r. Laura ma 14 lat, chodzi do 9. klasy prestiżowej katolickiej szkoły Niels Steensens Gymnasium. Razem z grupą innych uczennic bierze udział w obozie rekolekcyjnym w ośrodku Klitborg w Nykøbing Sjælland w północnej Danii.

Jednego z wieczorów Laura kąpie się z koleżankami w łazience. Z okien pomieszczenia widać rozwieszone na sznurach pranie. Dziewczęta w schnących prześcieradłach dostrzegają coś dziwnego: maleńkie, podrygujące światełko. To światło aparatu. Najpierw myślą, że koledzy podglądają je pod prysznicem. Ale po chwili odkrywają, że to mężczyzna, Polak, ksiądz Michał Gutkowski.

Początkowo nikomu o tym nie mówią. Nie mają kontaktu ze światem – uczestnicy na czas rekolekcji oddają telefony organizatorom.

Po rekolekcjach w katolickiej szkole pojawia się plotka, że ks. Gutkowski podgląda dziewczyny. Laura rozmawia o wydarzeniach z obozu z dyrektorką. Ta miesiąc później rozsyła w szkolnym intranecie wiadomość, że „pracownik szkoły” dopuścił się molestowania. Nie wymienia nazwiska, nie używa słowa „ksiądz”. Zgłasza sprawę na policję.

Ks. Michał Gutkowski zostanie ukarany dwa lata później – łącznie za cztery podobne czyny. Sprawa zatrzymuje się na poziomie prokuratury, ponieważ oskarżony przyznaje się do przestępstw i zgadza się zapłacić grzywnę. Za co dokładnie? Prokurator określa jego czyny trudnym do przetłumaczenia na język polski słowem „blufærdighedskrænkelse”. Najbardziej dosłowne tłumaczenie to: „naruszenie godności” lub „naruszenie godności pod kątem intymnym”.

Z kolei w polskim kodeksie karnym takie przestępstwa można byłoby zakwalifikować do artykułów 176 lub 177 – dotyczących „czynów lubieżnych” i „czynów nierządnych” wobec osób poniżej 15. roku życia.

W marcu 2017 r. Gutkowski zagląda przez otwarte okno do pomieszczenia, w którym znajduje się półnaga 16-latka. Robi dziewczynie zdjęcia telefonem komórkowym. 6 kwietnia 2017 r. znowu zagląda przez okno – tym razem 15-latka ma na sobie tylko stanik i dżinsy. Następnego dnia przejeżdża ręką po włosach i plecach 16-letniej dziewczyny. Świadkiem tego jest Laura.  To wtedy dziewczyna postanawia opowiedzieć o wszystkim dyrektorce. 

W 2018 r. ks. Gutkowski zostaje ukarany grzywną: 5 tys. koron.

Na szczęście to tylko rodzina

Michał Gutkowski (rocznik 1966) pochodzi z Pomorza. Pod koniec lat 80. studiuje na gdańskim AWF-ie, potem już na uczelniach katolickich. Ma licencjat teologii Uniwersytetu Santa Clara i dyplom z zarządzania oświatą katolicką na Uniwersytecie w San Francisco.

Pracuje w zawodzie: najpierw jako dyrektor Gimnazjum i Liceum Jezuitów w Gdyni, skąd zostaje przeniesiony do Danii. Tam w prywatnej szkole katolickiej uczy od 2014 r. aż do zwolnienia w 2017 r. Od lat jest też związany z harcerstwem, z pomorską chorągwią ZHR. Organizuje tzw. złazy dla harcerzy, odprawia dla nich msze.

Do Polski – jak twierdzą jego przełożeni – zostaje przeniesiony w 2017 r., tuż po skandalu z molestowaniem w Danii. Najpierw do Gdyni, gdzie mimo swojej przeszłości, zaczyna pracę w Kolegium Księży Jezuitów. Niedawno, w sierpniu 2022 r. zalicza spory awans: zostaje dyrektorem Europejskiego Centrum Komunikacji i Kultury w podwarszawskiej Falenicy. To duży budynek z przestronnymi salami i baza noclegowa – uczestnicy organizowanych tu rekolekcji i warsztatów mogą skorzystać z pokoi, które mieszczą w sumie blisko 60 osób. Wokół zieleń, gęste lasy i wysoki płot.

W sieci można znaleźć zdjęcie ks. Gutkowskiego w towarzystwie rodziny uchodźców z Ukrainy – w tym dzieci. O fotografię spytali przełożonych księdza dziennikarze „Berlingske”. „Wszelkie konieczne kontakty ks. Gutkowskiego z dziećmi uchodźców odbywały się w obecności ich rodziców (matki lub ojca)” – odpowiedzieli im jezuici. Socjusz prowincjała zakonu jezuitów, o. Wojciech Żmudziński, tak odpisuje FRONTSTORY.PL na pytanie o uchodźców: „Na szczęście okazało się, że było to zdjęcie całej rodziny, która chciała mieć z nim zdjęcie”.

Oficjalnie jezuici twierdzą, że Gutkowski poniósł karę, że jest pod kontrolą zakonnego supervisora, która ma czuwać, żeby duchowny nie brał udziału w wydarzeniach organizowanych dla osób poniżej 18. roku życia. Według zakonu ma też zakaz pracy z nieletnimi. 

Rzeczywistość jest jednak bardziej złożona: odnaleźliśmy zdjęcia zrobione w sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie, na których Gutkowski uczestniczy w kościelnych uroczystościach z udziałem dzieci i młodzieży, odprawia msze i udziela komunii – także dzieciom.

Boży człowiek

Czy jezuici goszczą dzieci i młodzież na rekolekcjach w centrum, którym zarządza Gutkowski? Dzwonimy do ośrodka, podając się za wychowawców świetlicy środowiskowej dla młodzieży. Pytamy, czy jezuici przyjmą grupę nastoletnich dziewcząt na rekolekcje wraz z noclegiem w ośrodku.

– Tak, to się zdarza, tylko teraz mamy problem z terminami – mówi pracownica ośrodka. Radzi kontakt z innymi ośrodkami. Ale przyznaje, że także ośrodek falenicki takie rekolekcje czasem organizuje.

– Czy to ksiądz Gutkowski głosi słowo Boże dla uczestników rekolekcji?
– Zdarza się, że głosi, że jest. Ojciec Michał dużo w harcerstwie pracuje, ma kontakt z młodymi ludźmi, rzeczywiście… No, boży człowiek.

Położony w zaciszu drzew ośrodek w Falenicy szykuje się na przyjęcie kolejnej grupy wiernych. Ksiądz Gutkowski, w roboczym polarze, razem ze współpracownikami krząta się po korytarzu. Gdy dowiaduje się, że jesteśmy dziennikarzami, prowadzi nas do wyjścia, z dala od pracowników ośrodka.

– Nie umówiliśmy się, o co chodzi? – pyta zdenerwowany. – Ja nie będę żadnych informacji udzielał. W związku z tym dziękuję panom – mówi i prowadzi nas dalej w kierunku drzwi.

Mówimy, że według naszych informacji młodzież uczestniczy w rekolekcjach w jego ośrodku. Gutkowski rzuca na to: – Nie potwierdzam, nie zaprzeczam.